We komen aan het 99ste van de ‘100 verhalen van vrouwen’. In het voorjaar van 2019 startten we deze blog op. Elke week op dinsdag publiceerden we een nieuw verhaal. Heel diverse vrouwen passeerden de revue: vrouwen van alle leeftijden, met verschillende achtergrond, opleiding en beroep en actief op heel verscheiden domeinen in de samenleving. Vrouwen alleen of samen. Vrouwen van Femma en van ver daarbuiten. Gemeenschappelijk aan al die verhalen is dat vrouwen iets van hun kracht en kwetsbaarheid tonen en delen met de lezer.
Vrouwen spelen een cruciale rol in het dagelijks leven thuis, in bedrijven, scholen, organisaties, verenigingen en in de samenleving. Maar hun leven en werk is nog vaak onzichtbaar. De 100ste verjaardag van Femma is een prima gelegenheid om de kracht van zoveel vrouwen én de waarde van de organisatie tastbaar en zichtbaar te maken. Kwestie van duizenden vrouwen de (h)erkenning te geven die ze verdienen en die hen sterker maakt.
Met Diane Mintjens, algemeen voorzitter van Femma, reflecteren we over dit bijzonder initiatief. Wat valt haar op in de verhalen? Wat leert zij voor Femma vandaag en morgen? Wat haalt ze eruit voor zichzelf?
Je hebt de blog van dichtbij gevolgd, van de voorbereiding tot en met het 98ste verhaal. Wat valt je op in deze verhalen van vrouwen?
Mij valt vooral de grote variëteit in verhalen op en een aantal verhalen blijven toch wel hangen. Ik geef je enkele algemene beschouwingen. In de zoektocht naar vrouwen voor deze 100 verhalen is echt heel breed gekeken. Uiteraard komen pioniers van vrouwenrechten aan bod zoals Jeanne Devos, naast vrouwen die op een totaal ander domein baanbrekend werk verrichten. Ik denk bijv. aan Lieve Blancquaert die als fotografe veel betekent op vlak van correcte M/V-beeldvorming. Of Marijke Dehertog en Véronique Legon die meisjes kansen geven in het voetbal, een typische mannensport. De verhalen maken duidelijk dat je niet altijd veel woorden of grote teksten nodig hebt om je doel te bereiken. Vaak volstaan weinig woorden en zijn vooral de daden van tel. Dat betekent dat alle vrijwilligers en leden, maar eigenlijk alle vrouwen op een of andere manier (kunnen) bijdragen aan een betere samenleving. Als ik terugblik op de reeks stel ik vast dat we erin geslaagd zijn om de kernwaarden van Femma – (M/V)-rechtvaardigheid en verbinding en solidariteit – uit te dragen. Niet door belerend te zijn, maar door ze impliciet aan bod te laten komen in de verhalen.
pioniers van vrouwenrechten
naast vrouwen die op een totaal ander domein baanbrekend werk verrichten
Welke inzichten of verhalen raken je persoonlijk sterk?
Het geloof in de kracht van vrouwen en de daadkracht van de pioniers treft me bijzonder. Maria Baers die in oorlogstijd vrouwen samenbrengt, vormt en ondersteunt, hen een rol geeft in de heropbouw van het land en tegelijk een nationale vrouwenbeweging op poten zet. En haar naaste medewerkster, Philippine Vande Putte met haar rotsvast geloof in de ontwikkelingsmogelijkheden van ‘volksvrouwen’. Alle beleidsvrijwilligers van KAV/Femma die soms voor hete vuren stonden bijv. een herstructurering zoals in de tijd van gewezen algemeen voorzitter Diane Van den Abbeele. Of beroepskrachten die hun leven wijdden aan de uitbouw van onze organisatie. Zoals Maria Hoofd die er als jonge juriste voor koos om voor de vrouwenbeweging te werken in plaats van advocaat aan de balie te worden. Wie weet hoeveel overtuigingskracht deze jonge vrouwen nodig hadden om hun ouders in dit soort keuzes mee te krijgen. Ook het verhaal van Rita Mulier beklijft. Zij was bijzonder actief in de Vlaamse vrouwenbeweging in de jaren zeventig, was medestichtster en voorzitster van het Vrouwen Overleg Comité en was emancipatieambtenaar bij de Vlaamse Gemeenschap. Zij hielp menige M/V-steen verleggen. Wat ik ook terugvind in verschillende verhalen van Femmavrouwen en wat me raakt is de steun voor hun engagement die vrijwilligers ondervinden in hun gezin. In mijn professionele carrière, maar ook in het vrijwilligerswerk, maak ik het regelmatig mee dat vrouwen terughoudend zijn om een meer verantwoordelijke rol op te nemen, uit vrees dat dit thuis niet in goede aarde zou vallen. De verhalen bevestigen dat partner en kinderen er meestal geen probleem mee hebben dat hun vrouw of mama regelmatig s’ avonds en in het weekend ‘weg’ is voor werk, vrijwilligerswerk of hier concreet voor Femma. Integendeel, ook zij zijn trots op wat hun partner of mama realiseert. Meer nog: ik weet dat partners en kinderen op cruciale momenten zelfs ingeschakeld worden voor Femmawerk bijv. voor vervoer, dingen aanhalen, zalen klaarzetten of poetsen, … Een dikke merci voor alle vrijwilligers én beroepskrachten van vroeger en nu én eveneens een hartelijke dank aan hun gezinnen!
de kracht van vrouwen en de daadkracht van de pioniers
Wat me persoonlijk ook sterk raakt zijn de verhalen van vrouwen die hier of elders in de wereld, vaak in moeilijke omstandigheden, werken aan de verbetering van de positie, de rechten en het zelfwaarde-gevoel van vrouwen. Ik denk in dit verband bijv. aan de verhalen van Jeanne Devos en Julia Violeta Erazo.
Heel verfrissend vind ik ook de inbreng van de vrouwelijke dichters en beeldende kunstenaars die meewerkten o.a. Maya Wuytack, Claire Vanden Abbeele, Kris Gelaude, Alma Van Win en Karin Hanssen. Reflectie op een fijne manier, even stilstaan bij het leven...
Een dikke merci voor alle vrijwilligers én beroepskrachten van vroeger en nu én eveneens een hartelijke dank aan hun gezinnen!
Wat leren de verhalen je voor de vrouwenbeweging vandaag en in de toekomst?
KAV/Femma werkt al meer dan 100 jaar o.a. samen met andere vrouwenbewegingen aan een samenleving met gelijke rechten voor vrouwen en mannen. Er blijft echter werk aan de M/V-gelijkheid-winkel; Femma blijft maatschappelijk relevant. Zo wordt bijvoorbeeld de geschiedenis eenzijdig verteld, met bijzondere aandacht voor belangrijke mannen. De herinnering aan deze ‘helden’ wordt levendig gehouden door bijv. straten en pleinen naar hen te noemen. De actie ‘meer vrouw op straat’ die Sofie Lemaire opzette was zeer terecht. Vorige week vernam ik het goede nieuws dat er in Genk effectief een straat naar KAV/Femma-pionierster Jeanne Driessen zal genoemd worden. Met die erkenning ben ik oprecht blij. De geschiedenis leert ons ook dat vrouwen een soort economisch reserveleger zijn. Tijdens de oorlog, terwijl de mannen aan het front waren, hielden zij het land economisch overeind en combineerden ze werk en gezin als ‘alleenstaande’ ouder. Eenmaal de oorlog voorbij was werden ze terug naar de haard geleid en namen de mannen de plaatsen in de bedrijven in. Hetzelfde fenomeen zag je tijdens de bankencrisis in 2008. Vrouwen die (eindelijk) in een leidinggevende positie terecht waren gekomen, werden opzij geschoven en hun plaats werd ingenomen door ‘ervaren’ mannen. In tijden van crisis grijpt men terug naar ‘oude’ zekerheden. Elke crisis houdt een risico in om terug in de traditionele (rollen)patronen terecht te komen en dus achteruit te gaan. We moeten alert blijven want vrouwenrechten zijn nooit definitief verworven. De verhalen herinneren ons daaraan en er gaat tegelijk een appèl van uit om zelf iets te doen.
vrouwenrechten zijn nooit definitief verworven
Een ander punt dat ik meeneem is het belang van zelfvertrouwen van vrouwen. ‘Geloof in jezelf’, ik kan het niet genoeg zeggen. Overtuig jezelf: ‘Ik probeer het, ik kan het, ik doe het, …'. Je mag gerust fouten maken, als je er maar uit leert. Ik besef natuurlijk wel dat het enorm helpt als anderen in jou geloven en je ruimte geven. Dat is nu precies een van de sterktes van vrijwilligerswerk, zeker in Femma. Daar krijg je vertrouwen, kan je dingen uitproberen en leren. Vrijwilligerswerk geeft je zelfvertrouwen een boost en maakt je sterker.
Vrijwilligerswerk geeft je zelfvertrouwen een boost en maakt je sterker.
Femma is er voor alle vrouwen die haar visie en missie delen, die mee willen werken aan een rechtvaardige en warme samenleving waarin iedereen meetelt. Verschillende verhalen roepen ons als het ware op om nog meer dan nu het geval is, open te staan voor vrouwen met andere etnisch-culturele roots en vrouwen die in financieel-economisch kwetsbare posities leven. We willen een ‘inclusieve’ vrouwenvereniging zijn, eentje die insluit, niet uitsluit. Dat zijn mooie woorden, maar vooral de daden maken het verschil. Verhalen schudden ons wakker, geven ideeën en goesting om de deuren nog breder open te zetten, dank o.a. aan Rishan Kahsay, Naima Charkaoui, Caro Bridts, Paula D’hondt, Miriam Bouazil en Julia Violeta Erazo.
We willen een ‘inclusieve’ vrouwenvereniging zijn, eentje die insluit, niet uitsluit.
Verhalen vertellen of ‘storytelling’ is in. De meeste dag- en weekbladen pakken ermee uit. Wat maakt de verhalen die Femma publiceert bijzonder? Wat maakt dat ze zoveel gelezen en gedeeld worden op social media?
De ‘100 verhalen van vrouwen’ zijn heel herkenbare en authentieke verhalen. Vrouwen vertellen honderduit over vreugdevolle ervaringen en successen. Maar ze zijn ook bereid om de meest droevige gebeurtenissen te delen met anderen. Niet om persoonlijk aandacht te trekken of om compassie op te wekken, maar om anderen die in gelijkaardige situaties zitten te steunen. In dat verband beklijft de getuigenis van Lieve Vackier. Ook het verhaal van Kathleen Aneca over ‘chemo en corona’, is wellicht heel herkenbaar voor kankerpatiënten en hun familie. De vrouwen in de Femmaverhalen overstijgen het hier en nu en hun persoonlijke situatie. Deze vrouwen zoeken een uitweg, een toekomst, een zin in hun bestaan. Die vraag naar zin- of betekenisgeving komt trouwens in een aantal verhalen expliciet aan bod o.a. bij Marie-Jeanne Vanparijs en Els Vandoren, Sofie Verscheure, … Mensen zijn zinzoekers. We willen een gelukkig, maar vooral een zinvol leven. Een leven waar een lijn in zit (waarden), waarin we in relatie zijn met andere mensen en zelf een kleine of grotere bijdrage leveren aan de samenleving. We beseffen dat we deel uitmaken van een groter geheel, noem het de kosmos, religie of godsdienst, de natuur, … Typisch Femma is ook dat we geloven dat we ‘samen’ tot méér in staat zijn. We geloven in de kracht van verenigen, van vrouwen samen, over alle verschillen en grenzen heen. (Her)lees maar de verhalen van de vele Femmavrijwilligers, de mondmaskeractie van Femma, Wereldsolidariteit, …. Ik kijk ook uit naar de samenwerking met de groepen van Wereldvrouwen. Deze verhalen stemmen me positief en hoopvol.
We geloven in de kracht van verenigen, van vrouwen samen, over alle verschillen en grenzen heen.
Is er nog iets wat je kwijt wil vooraleer we deze reeks verhalen (bijna) afronden?
100 verhalen, 100 jaar Femma, een eeuw oud, maar springlevend. Aan alle vrouwen zou ik willen zeggen: ga voor je dromen en doe dat met volle inzet en met vertrouwen. Of je je nu engageert als lokaal vrijwilliger, als deelneemster aan onze activiteiten, of vooral om onze waarden uit te dragen: iedere bijdrage, hoe klein ook, is belangrijk! Samen kunnen we aan een meer rechtvaardige wereld werken.
Aan alle vrouwen zou ik willen zeggen: ga voor je dromen en doe dat met volle inzet en met vertrouwen.
Tot slot wil ik hierbij zeker iedereen bedanken die op één of andere manier meewerkte aan deze 100 prachtige verhalen: de vrouwen die hun verhaal wilden delen, maar ook de redacteurs, fotografen en het coördinerend comité. Dit is een voorbeeld van samenwerking met een mooi resultaat. Dank voor de creativiteit en de volgehouden inspanning om elke week opnieuw een treffend verhaal te brengen en onze waarden via deze verhalen zichtbaar te maken.
De verhalen blijven voorlopig ter beschikking op de website. Je kan ze lezen en herlezen. En houd je maar gereed want volgende week staat jouw verhaal op de agenda!
Bio Diane
Ik studeerde rechten en kwam na mijn studies in de bedrijfswereld, meerbepaald in de banksector terecht. Ik startte in 1989 op de juridische dienst van Bacob. Momenteel ben ik verantwoordelijk voor Inspectie, binnen het auditdepartement van Dexia.
Mijn vrije tijd is vooral gevuld met vrijwilligerswerk en inzet voor verenigingen. Door mijn achtergrond neem ik meestal de financiële kant van de zaken op mij. Zo ben ik sinds 2008 bestuurder van Femma, waar ik ook al enkele jaren deel uitmaak van het financieel comité. Ook voor het wereldcafé in Leuven ondersteun ik de juridische en financiële kant. Dat doe ik ook voor een professionele vereniging Belrim (Belgian Risk Management Association). Sinds een tweetal jaren ben ik ook bestuurder in een ziekenhuis. Tenslotte organiseer ik sinds 2013 met Ria, Chris en Linda het Femma-naaisalon in Leuven.
Ik ben mama van twee volwassen kinderen. Mijn conditie houd ik op peil door regelmatig te lopen en te fietsen. De laatste jaren heb ik enkele mooie fietsvakanties in binnen- en buitenland gemaakt. Tenslotte kom ik tot rust door in de tuin te werken of te klussen in en om het huis.
