Boekrecensie: Weduwen

‘Weduwen’ door Mineke Schipper
Recensie door Kathleen Verbiest

Het verschil tussen weduwen en weduwnaars

Doorheen de geschiedenis werd er zelden een probleem van gemaakt als een man zijn vrouw verloor. Uiteraard werd er, naar gelang de relatie die het koppel had, gerouwd om het verlies. Maar daarna werden weduwnaars gewoon met rust gelaten en konden ze hertrouwen wanneer ze wilden. 

Maar o wee als een vrouw haar man verloor. Dan kwamen alle soorten bijgeloof uit de onderbuik van de goegemeente opgeborreld. Want een vrouw wiens man stierf, was bij voorbaat verdacht (had ze hem misschien vermoord?) of op zijn minst een ideaal slachtoffer voor verdachtmakingen (want zo kon je de erfenis binnenrijven waar zo’n alleenstaande vrouw toch geen recht op zou mogen hebben). 

Een ongeluk bij een ongeluk

Dat het in zeer veel culturen de gewoonte was (en nog steeds is) dat een vrouw zodra ze trouwde naar de familie van haar man verhuisde, speelde ook niet in de kaarten van weduwen. Zonder haar eigen familie om zich heen, werd een vrouw veel makkelijker het slachtoffer van een schoonfamilie die haar liever kwijt was dan rijk. Met als meest dramatische gevolg de druk die de gemeenschap op de weduwe uitoefende om haar man in de dood te volgen. Want zo’n weduwe met de geest van haar man om zich heen, die kon alleen maar ongeluk brengen. 

Eindelijk een eigen geschiedenis

Hoogleraar interculturele literatuurwetenschap Mineke Schipper kwam op het idee een boek aan weduwen te wijden tijdens het schrijven van een van haar eerdere boeken, het wereldwijd vertaalde “Trouw nooit een vrouw met grote voeten”. Daarin bracht ze van over de hele wereld spreekwoorden en zegswijzen over mannen en vrouwen bij elkaar. Het viel haar op dat uit de zegswijzen over weduwen vooral veel wantrouwen sprak. Daarom besloot ze zich in de wereld van de weduwen te verdiepen en hun eigen geschiedenis op te tekenen.  

Samen sterk

Zoals je uit de voorgaande paragrafen kan afleiden, is het geen al te vrolijk boek geworden. Toch is er ook goed nieuws: tegenwoordig worden overal ter wereld projecten opgezet om weduwen uit de armoede en de verdrukking te helpen. Zo is 23 juni uitgeroepen tot International Widows’ Day, een dag waarop weduwen bij elkaar komen om aandacht te vragen voor hun situatie en samen hun successen te vieren. Wie in dit boek hun geschiedenis leest, zal vast met hen mee willen vieren! 

Mineke Schipper, Weduwen, Uitgeverij Prometheus, 22,50 euro, 248 pagina’s