VGV en de missie van GAMS

Vrouwelijke Genitale Verminking: pijnlijk actueel én dichtbij

6 februari is het Internationale Dag Voor Nultolerantie Tegen Vrouwelijke Genitale Verminking (VGV). Een dag waarop we stilstaan bij de - naar schatting - 230 miljoen meisjes en vrouwen wereldwijd die geconfronteerd werden met VGV. Ook in België is dit een reëel probleem. Er wonen 23.000 meisjes en vrouwen die besneden werden in ons land, waarvan het merendeel in Vlaanderen. Nog eens 12.000 lopen het risico om VGV te ondergaan als er niet preventief wordt opgetreden. Wij praatten erover met Bountou Kouyaté, interculturele werkster bij GAMS. 

Wat is Vrouwelijke Genitale Verminking? 
Vrouwelijke Genitale Verminking (VGV) is een verzamelnaam voor alle ingrepen die leiden tot de gedeeltelijke of volledige verwijdering van de externe vrouwelijke geslachtsdelen, zonder medische redenen. 'Wereldwijd werden 230 miljoen vrouwen en meisjes geconfronteerd met VGV. Indonesië, Ethiopië en Egypte hebben de hoogste prevalentie. Maar ook in België lopen naar schatting 12.000 meisjes gevaar, vooral wanneer zij terugkeren naar hun land van herkomst.', legt Bountou Kouyaté uit. Zij is interculturele werkster bij GAMS. Een Belgische organisatie die zich inzet voor de preventie van VGV voor meisjes en vrouwen die risico lopen, en de ondersteuning van wie er al mee geconfronteerd werd.

De verschillende types 
Er bestaan vier types vrouwelijke genitale verminking (VGV):

  • Type I (Clitoridectomie)
    De gedeeltelijke of volledige verwijdering van de clitoris en/of de clitorishoed.
  • Type II (Excisie)
    Naast de clitoris worden ook (deels) de binnenste lippen of labia verwijderd. Soms worden de buitenste lippen ook aangetast.
  • Type III (Infibulatie)
    Dit is de meest ingrijpende vorm. De clitoris, binnenste en/of buitenste lippen worden verwijderd en de vulva wordt dichtgenaaid, met slechts een kleine opening voor urine en menstruatiebloed.
  • Type IV
    Andere schadelijke ingrepen aan de vrouwelijke geslachtsorganen zonder medische noodzaak, zoals prikken, snijden, krassen of branden. 

Waarom gebeurt het?
Waarom men deze praktijk blijft volhouden? Het zijn vaak eeuwenlange tradities die niet doorbroken worden want ... Tja, zo wordt het altijd al gedaan. In veel gemeenschappen wordt een genaaide, gesloten én geschoren vagina als aantrekkelijker en hygiënischer gezien. Veel onbesneden vrouwen zullen dan ook geen man vinden die hen wil huwen. En hoewel veel moeders de gevaren van VGV erkennen, vinden ze het toch belangrijker dat hun dochter trouwt en hun familie gerespecteerd wordt in de gemeenschap. VGV is in veel regio's ook een manier om de vrouw van elk seksueel plezier te ontdoen. Zo worden sommige meisjes en vrouwen in polygame gemeenschappen verminkt zodat ze zelf niet op zoek gaan naar een andere seksuele partner terwijl hun man bij een van zijn andere vrouwen is.

Gevolgen voor lichaam en geest
VGV lijdt vaak tot erg verregaande fysieke en mentale gevolgen. Fysieke gevolgen variëren van bloedingen, infecties, onvruchtbaarheid of bijvoorbeeld letsels aan aangrenzende organen, tot zelfs de dood. Mentaal lijden de vrouwen vaak aan trauma’s, depressie, angststoornissen, PTSS (post-traumatisch stressstoornis), en ga zo maar door. 'Vrouwen ontwikkelen terecht een enorm wantrouwen tegenover hun omgeving. Ze groeien op met het idee dat hun lichaam niet van hen is, maar van hun toekomstige echtgenoot.' vertelt Bountou. 

De rol van GAMS
GAMS biedt niet alleen psychologische en medische hulp, maar zet zich ook in voor preventie. Bountou: 'We zorgen dat vrouwen begrijpen dat de informatie die zij vaak meekrijgen van naasten niet klopt, en dat VGV géén normale praktijk is. In samenwerking met andere organisaties, zoals Fedasil, proberen wij vrouwen en meisjes te bereiken.'

Bountou spreekt zich uit tegen VGV

Een persoonlijke strijd
Bountou onderging zelf VGV. 'Voor mij was, en is dit nog steeds, een erg traumatische ervaring waar ik niet graag over vertel. Ik heb er ook nooit rondom mij over kunnen praten met vrienden of familie, omdat dit taboe is. Op een gegeven moment wilde mijn familie hetzelfde aandoen aan mijn dochters. Ik had er zelf niks over te beslissen. In mijn cultuur heeft mijn schoonfamilie meer beslissingsrecht over mijn kinderen dan ikzelf. Ik ben uiteindelijk mijn land ontvlucht, zodat mijn jongste dochter niet ook verminkt zou worden. Vandaag is mijn oudste dochter een van onze grootste activisten (lacht)', vertelt Bountou.

Bountou's motivatie om bij GAMS te werken is duidelijk: 'Ik wil andere vrouwen helpen inzien dat VGV niet normaal is, en dat we deze praktijk samen kunnen stoppen. We winnen dit gevecht misschien niet morgen, maar stap voor stap kunnen we VGV de wereld uit helpen.'

Wil jij ook helpen? Bezoek dan de website van GAMS en kijk wat jij kan doen om Vrouwelijke Genitale Verminking mee de wereld uit te helpen.