Op het eerste zicht een lief compliment, maar het zette me aan het denken. Het idee van ‘de perfecte moeder’ is namelijk helemaal niet zo onschuldig. De ‘perfecte/ ideale/… moeder’ is een verzameling van normen, vooringenomenheden en ideeën over wat ‘goed moederschap’ precies betekent. Die houden wij als samenleving, zonder dat we het altijd goed en wel beseffen, mee in stand.
Verdrinken in hoge verwachtingen
De stroom aan zogenaamd ‘goedbedoelde’ adviezen en subtiel sturende vragen overvalt moeders al zodra hun bolle babybuik tevoorschijn komt. ‘Geef zeker x aantal maanden borstvoeding’ ‘Je gaat toch nog niet meteen werken?’ ‘Maak alleen zelf je papjes met bio- fruit’…
Door torenhoge verwachtingen krijgen moeders snel het gevoel dat ze tekortschieten. Ze hebben meer de neiging om zichzelf weg te cijferen. Alsof hun eigen noden niet te verenigen zijn met de noden van het kind. Dit is een schadelijke misvatting. Als moeder mag -en moet je zelfs- je eigen grenzen aangeven. Met egoïsme heeft dit niets te maken. Tijd inbouwen voor zelfzorg is noodzakelijk. Het geeft bovendien een sterk signaal. Een gelukkige, energieke moeder kan toch alleen maar een positieve weerslag hebben op een kind?
Natuurlijke moederliefde?
Steeds meer moeders durven tegenwoordig hun eerlijke worstelingen te delen. Ze doorprikken de roze wolk van ‘moederliefde’. Helaas wordt dit nog te vaak met afkeur of veroordeling beantwoord. Deze reactie is grotendeels geworteld in de hardnekkige gedachte dat ‘moederliefde’ natuurlijk is. De geschiedenis leert ons nochtans dat dit helemaal niet het geval is. Zoals historica Noëmi Willemen benadrukt, is de veronderstelling dat je intens moet ‘moederen’ eigenlijk relatief nieuw. Voor de 20ste eeuw lieten vrouwen uit de rijke burgerij zich niet in met de dagelijkse kindzorg. Zij focusten hun aandacht liever op ‘intellectuele bezigheden’ en lieten de opvoeding over aan zogenaamde ‘voedsters’.
Niet de enige verantwoordelijke
Een ander probleem met het idee van ‘de perfecte moeder’ is dat we ‘de vrouw’ tot belangrijkste (of zelfs enige?) zorgverstrekker bombarderen. Het relatief korte geboorteverlof voor vaders bevestigt deze opvatting. Negatieve reacties van werkgevers verhinderen bovendien nog te vaak dat vaders dit volledig opnemen. Wie deeltijds wil werken om meer ‘te vaderen’ kan al helemaal niet op begrip rekenen. Ook de omgeving versterkt deze denkbeelden: waarom spreken we enkel de moeder automatisch aan op (wan)gedrag van het kind? Vaders en mannelijke verzorgers blijven buiten schot. Het valt overigens op dat welgestelde vrouwen in tweeverdienersgezinnen hun kindzorg eerder doorschuiven naar andere vrouwen (vaak van kleur, werkend in moeilijke omstandigheden), dan deze met mannelijke partners te verdelen.
Drempels in betaald werk
Vooringenomen ideeën over ‘moederschap’ spelen ten slotte een grote rol in het verloop van de carrière van vrouwen met kinderen. De assumptie dat moeders per definitie minder ambitieus of gemotiveerd zijn is hardnekkig. Het Instituut voor gelijkheid van vrouwen en mannen (IGVM) publiceerde in 2017 een studie waaruit bleek dat 3 op 4 werknemers te maken krijgen met ten minste één vorm van discriminatie, benadeling of spanning op basis van zwangerschap of moederschap.
Hoog tijd om dit valse idee van ‘de perfecte moeder’ voor eens en voor altijd begraven. Moeders verdienen eindelijk de vrijheid hebben om hun eigen keuzes te maken, los van dwingende maatschappelijke verwachtingen.
Bronnen
IGVM, (2017). Zwangerschap
Eckert, M. Vanhecke, N. (2016). Deeltijds werken is voor watjes. De Standaard
Willemen, N. (2022). Moederdag- de geschiedenis van het moederschap
